ADVIES (AA20.012) van de CGR op het verzoek van [X] van 18 september 2020 uit hoofde van artikel 2.1.1, onder d van het Reglement Naleving geneesmiddelenreclame, uitgebracht door de Keuringsraad. Gelet op de aard van het verzoek heeft de Keuringsraad advies gevraagd aan de Codecommissie.

1. Het verzoek

De [X] is een universitair wetenschappelijk instituut dat onderzoek doet in medische technologie beoordeling, met inbegrip van gezondheidseconomie en gezondheidsresultaten onderzoek.

In het kader van het ‘[project Y]‘ heeft [X] in samenwerking met [artsen Z] uit het [ziekenhuis A] een model ontwikkeld waarmee de kosten en effecten van alle medicijnen voor [ziekte B] met elkaar worden vergelijken en waarbij bepaald kan worden welke volgordes van medicijnen de meeste gezondheid oplevert per uitgegeven euro.

[X] wil graag weten of een website waarop de onderzoeksresultaten van dit ‘[project Y]’ verenigbaar is met de Code Geneesmiddelenreclame. [X] heeft hiertoe een concept websitetekst ter beoordeling voorgelegd.

2. Het oordeel van de CGR

In de aanvraag wordt niet aangegeven of de voorgelegde tekst op een voor het publiek toegankelijke website wordt gepubliceerd of niet. In dat kader overweegt de CGR als volgt.

Allereerst dient de vraag of de tekst ‘informatie’ of ‘reclame’ is, beantwoord te worden. Nu [X] geen fabrikant van geneesmiddelen is, zal de intentie van de tekst niet ‘aanprijzend’ zijn. Echter, door de verschillende geneesmiddelen op basis van een kosteneffectiviteitsonderzoek in een zekere rangorde (van doelmatigheid) te zetten, is sprake van een vergelijking. Artikel 5.8.7 van de Gedragscode bepaalt dat in informatie over geneesmiddelen geen vergelijking mag worden gemaakt die suggereert dat de werking van een behandeling of een geneesmiddel beter is dan of gelijk is aan de werking van een andere relevante behandeling of geneesmiddel. De voorgelegde tekst voldoet derhalve niet aan de eisen aan informatie die de Code Geneesmiddelenreclame voorschrijft.

De conclusie is dan ook dat deze tekst niet op een voor het publiek toegankelijke website kan worden gepubliceerd.

De CGR heeft vervolgens gekeken of de tekst eventueel op een website toegankelijk voor uitsluitend beroepsbeoefenaren kan worden geplaatst. Door de verschillende geneesmiddelen op basis van een kosteneffectiviteitsonderzoek in een zekere rangorde (van doelmatigheid) te zetten, bevat de tekst elementen van ‘aanbeveling’. De tekst is daarom beoordeeld tegen de criteria van vergelijkende reclame.

a. Is de vergelijking niet misleidend? (art 5.2.2.8a)
Hoewel de onderzoekers hebben beoogd de effectiviteit van verschillende [ziekte B]-medicijnen op basis van een zogenaamde netwerk meta-analyse te vergelijken, is het niet te controleren of deze analyse correct is uitgevoerd. De betreffende analyse wordt verder niet toegelicht, noch is een referentie van een publicatie van de analyse in een peer-reviewed tijdschrift bijgevoegd. Netwerk meta-analyses kunnen een goede methode zijn om medicijnen die niet middels head-to-head studies zijn vergeleken, op verschillende eindpunten te analyseren en met elkaar te vergelijken. Het zijn echter vaak gecompliceerde analyses en daarom is het des te belangrijker om deze uitgebreid toe te lichten en de referentie van de publicatie in een peer-reviewed tijdschrift toe te voegen.

b. Is de vergelijking wetenschappelijk aantoonbaar juist en overeenkomstig de jongste stand van de wetenschap? (art 5.2.2.8g)
De tekst en/of studie is (nog) niet gepubliceerd in een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift. Daarom kan de niet-deskundige lezer niet controleren of aannemen dat de vergelijking wetenschappelijk aantoonbaar juist is.
Voorts worden in de tekst verschillende figuren, afbeeldingen en aannames gedaan waar geen of geen duidelijke referenties bij staan en die derhalve niet te controleren zijn.
Nu de QALY en de grens van € 50.000,- voor een QALY een prominente rol in de studie en analyse spelen, zou hiervoor een referentie bijgevoegd moeten worden:
– ‘…..als we ervan uitgaan dat we maximaal 50.000 euro per QALY willen betalen.’
– ‘de 50.000 euro per QALY die we in principe als maatschappij bereid zijn te betalen.’
Vinden de onderzoekers dat de grens van € 50.000,- voor een QALY acceptabel is of heeft de overheid deze grens inmiddels officieel gesteld?

c. Is de vergelijking volledig? (art 5.2.2.8h)
In de tekst wordt opgemerkt dat:
‘In het model worden de kosten van de [ziekte B]-medicijnen meegenomen. De prijzen van de medicijnen zijn gebaseerd op publiek beschikbare lijstprijzen, maar deze prijs kan afwijken van wat ziekenhuizen daadwerkelijk voor een medicijn betalen.’
Het is algemeen bekend dat de werkelijke kosten voor de inkoop van geneesmiddelen niet per se gelijk is aan de lijstprijzen. Derhalve is een vergelijking op basis van de lijstprijzen mogelijk onvolledig of kan deze misleidend zijn.

Daarnaast wordt in het model aan iedere [klasse C] de kosten van overige gezondheidszorg, mantelzorg en productiviteitsverlies en de kwaliteit van leven van [ziekte B]-patiënten gekoppeld. Als een patiënt een aanval of ernstige bijwerking krijgt worden hier extra kosten en een vermindering in kwaliteit van leven voor meegenomen.’
De vergelijking is voornamelijk op basis van effectiviteit en lijstprijs. Eventuele additionele kosten zoals hierboven gemeld zouden meegewogen zijn, maar door de afwezigheid van de netwerk meta-analyse en de kosten-effectiviteitsanalyse is dit niet te controleren. Verder lijkt de vergelijking onder meer het aspect bijwerkingen te missen.

De CGR merkt verder op dat de naamgeving van verschillende medicijnen niet allemaal dezelfde is. Het verdient de voorkeur om bijvoorbeeld alleen maar de generieke naam te gebruiken; wanneer er verschillende producten genoemd worden is bijvoorbeeld een alfabetische ordening aan te bevelen. Daarnaast missen de afbeeldingen, figuren of tabellen in enkele gevallen duidelijke referentie, uitleg en nut van het afgebeelde, een legenda, en een uitleg van een gebruikte afkorting. Doordat de referenties niet altijd duidelijk zijn is het niet te controleren of de afbeelding origineel is of door de auteurs bewerkt. Verder dienen vergelijkende publicaties conform art 5.2.2.8b in objectieve en feitelijke bewoordingen te worden gedaan (‘ ….. Zo zie je dat sommige medicijnen niet eens voorkomen in het rijtje met meest doelmatige volgordes van medicijnen.’ ). Tenslotte verdient het de aanbeveling om in deze vergelijkende publicatie duidelijk te maken dat alle onderzochte medicijnen geregistreerd zijn voor de betreffende indicatie.

Concluderend acht de CGR de voorgenomen uiting niet in lijn met de criteria en de geest van vergelijkende reclame en de onderbouwing van claims, zoals neergelegd in de artikelen 5.2.2.8 en 5.2.2.9 van de Gedragscode.

3. De kosten

De aan deze adviesaanvraag verbonden kosten zullen separaat aan [X] in rekening worden gebracht.